Ara

Ahşap Sektöründe Yangın Riskleri

Endüstrinin birçok alanında ham madde ve yarı mamül olarak karşımıza çıkan ahşap malzemeler üretim ve depolama sırasında yeterli önlem alınmadığı takdirde önemli ölçüde yangın yükü ve riski oluşturabilir.

Bilinen en eski yapı malzemesi olan ahşap sadece yapı endüstrisinde değil birçok sektörde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Yapı elemanı olarak ahşabın olumlu özellikleri olmasına rağmen maalesef geçmiş tecrübelerimize göre önemli ölçüde yangın yükü oluşturduğunu düşünebiliriz. Oysa ahşap işleri ile uğraşan tesislerin tamamı yüksek faaliyet riskine sahiptir demek doğru olmayacaktır. Özellikle prosesin yangın riski oluşturan belirli adımlarında gereken önlemler alındığı takdirde yangın riski azalacaktır.

 

useful description of image if informative and not decoration only.

Resim 1 - Ahşap Atölyeleri

useful description of image if informative and not decoration only.

Resim 2 - Ahşap Atölyeleri

Ağaç işleri denildiğinde akla ilk gelen sektörler; Kereste-kontraplak-sunta üretim tesisleri, ahşap doğrama ve kaplama atölyeleri, marangozhaneler, mobilya imalathaneleri ile ahşap Yat imalathaneleri şeklindedir.

Ahşap işleri ile uğraşan tesislerde, üretim prosesi, sonucunda çıkan ürüne göre önemli ölçüde farklılık gösterse de birçoğunda aşağıdaki aşamaların bulunduğunu söyleyebiliriz:

  • Ham haldeki ahşabın kesilmesi 
  • İstenilen ebatlara geldikten sonra yapıştırma ve montaj işlemleri, 
  • Sünger vb. yardımcı maddelerin katılımı, 
  • Kalite kontrol ve boyama işlemi, 
  • Son kontroller, depolama ve sevk. 

Üretilen maddelere göre bu aşamalara eklenenlar olabileceği gibi üretim bunların çok daha azı ile gerçekleşebilir.

Yukarıda özetlenen proses sırasında karşılaşılan tehlikeler de özetle aşağıdaki gibi sıralanabilir: 

  • Birikmeye terk edilmiş talaş tozları,
  • Talaşlı soba, elektrik panosu, vb. ısı kaynaklarına yakın yapılan yanıcı madde depolaması, 
  • Kontrolsüz sigara içilmesi, 
  • Uygun olmayan koşullarda boyama (parlayıcı madde kullanımı ve depolanması), 
  • Elektrik tesisatının bakımsızlığı, 
  • Gelişigüzel sünger, elyaf, tahta parça vb. atık depolaması, 
  • Genel depolamada karşılaşılan düzensizlikler.

Yukarıda sıralanan bu ve benzeri faaliyet risklerine ilişkin alınması gereken önlemler ile risk azaltıcı tavsiyeler bir tablo halinde şu şekilde özetlenebilir.

Ahşap Sektöründe Karşılaşılan Yangın Riskini Azaltmak Adına Alınacak
Genel Önlemler:

Ahşap, doğası gereği bilinenin aksine zor yanan ve yandığı zamanda üzerinde karbon tabakası oluşması sayesinde yangına uzun süre dayanabilen bir maddedir.

Ancak özellikle kesim vb. işlemler sonucunda çıkan artık ve talaş tozları son derece kolay tutuşabilen hale dönüşmektedir. Bu nedenle bu talaş artıkları mümkünse bina dışında özel bir alanda veya ayrı bir bölümde depolanmalı ve düzenli aralıklarla tesis dışına atılmalıdır.

Ayrıca gelişen teknoloji ile birlikte otomatik olarak talaş emen sistemler de sıkça kullanılmaya başlanmıştır.

Önemli ölçüde ısı kaynağı oluşturan özellikle elektrik panoları ve sobalara yakın konumda yanıcı madde depolaması yapılmamasına özen gösterilmelidir. Aksi halde meydana gelecek ufak bir kıvılcım veya yüksek ısı neticesinde tutuşma ve sonrasında yangın meydana gelebilir. 

Ayrıca talaşlı sobalar yerine alternatif ısıtıcılar kullanılması önerilir.
useful description of image if informative and not decoration only.

Resim 7 - Sigara izmaritleri

Kontrolsüz sigara içilmesi maalesef ülkemizde meydana gelen yangınların büyük bölümünün nedeni olarak gösterilmektedir. 

Bu nedenle kontrolsüz sigara içilmesi ve izmaritlerin gelişigüzel bir şekilde yanıcı maddelerin atıldığı çöp kutularına ya da yere atılması önlenmelidir.

Sigara içilebilmesi için üretim ve depolama alanlarından uygun şekilde izole edilmiş özel bir alan oluşturulması önerilir.
useful description of image if informative and not decoration only.

Resim 8 - Süngerin uygunsuz kullanımı

Proses sırasında, ahşapa kıyasla son derece yüksek yanıcılık özelliğine sahip sünger, elyaf vb. yardımcı madde kullanımı mevcut ise bu maddelerin düzenli bir şekilde depolanmasına dikkat edilmeli, yapıştırma ve montaj işlemlerinde gereken önlemler alınmalı ve atıklarla ilgili olarak düzgün bir prosedür uygulanmalıdır.

Sünger ve kırpıntılarının üretim alanında dağınık halde bulundurulması, elektrik panolarına ya da ısıtıcılara yakın halde depolama yapılması yangın riskini arttırmaktadır.

Proses sırasında, önemli ölçüde yangın riski oluşturan solvent bazlı boyama yapılıyor ise;

  • Özellikle boyama yapılan bölümdeki havalandırmanın uygun standartlarda olması sağlanmalıdır. Zira buhar fazında yanıcı olan parlayıcı sıvıların hava ile karışımlarının kritik seviyeye gelmesinin önlemesi parlama riskini azaltıcı en temel konudur.

    Yine bu ortamdaki elektrik tesisatının en azından etanj (kablo giriş çıkışları, armatür ve elektrik panoları tamamen izole edilmiş), ideal olarak ex-proof özellikte olması gerekmektedir.
Kullanılan boya, vernik vb. parlayıcı maddelerin mutlaka ağızları kapalı olarak tercihen çelik dolaplar içinde depolanması önerilir. Ayrıca olası devrilme riskine karşı üst üste istfilenmesi sınırlandırılmalıdır.
Ahşap kesiminin yapıldığı, özellikle toz ve talaşın yoğun olarak bulunduğu bölümlerde kullanılan elektrik tesisatının tam anlamıyla izolasyonu sağlanmış (etanj özellikte) olmalıdır. Etanj teriminden kasıt, bu bölümdeki elektrik panolarının kapakları ve uygun contalarla izole edilmesi, kablo giriş ve çıkışlarında uygun çapta rekorlar kullanılması yine aydınlatma armatürlerine uygun standartlarda kapak takılması, kablo girişlerinde uygun rekorlar kullanılması ve motoların ortamdan tam anlamıyla izole edilmiş olmasıdır.
Önemli bir yangın kaynağı oluşturan elektrik tesisatının periyodik bakımının yapılmasına özen gösterilmeli, özellikle elektrik panoları ve kabloları üzerinde talaş artığı ve toz birikiminin önlenmesi adına düzenli olarak temizlik yapılmalıdır.
useful description of image if informative and not decoration only.
Yangın yükü oluşturan bir diğer önemli konu sünger, elyaf, ahşap artıkları ve firelerinden oluşan atıklar ayrı bir alanda depolanmalı, en kısa sürede bina dışına çıkarılmalıdır. 

Bu konuyu düzenli olarak takip etmek adına atık prosedürü uygulanmalıdır.
useful description of image if informative and not decoration only.
Ham madde ve mamül depolamasında, istifler arasında geçiş koridoru bırakılmasına ve istif yüksekliğinin tavandan 1-2 m aşağıda olmasına dikkat edilmelidir. 

Yine kapaksız aydınlatma armatürleri alt kısımlarına, özellikle de bu armatürler kapaksız ise depolama yapılmamasına özen gösterilmelidir.
useful description of image if informative and not decoration only.
Sonuç olarak; ahşap sektöründe yangın yükünün yüksek olduğu söylense de yangın riski faaliyet detayları ve alınan önlemlere göre önemli ölçüde değişkenlik göstermektedir. 

Özellikle yukarıda sunulan basit ama etkili önlemlere dikkat edildiği takdirde yangın riski büyük ölçüde azalacak olası hasarlar da minumum seviyelere çekilecektir.
Bu belge içeriğinde yeralan bilgiler, tüm olası tehlikelerin tespit edildiği ve başka herhangi bir tehlike bulunmadığı anlamına gelmemektedir. Allianz, bu belgenin içeriğinde sözü edilen tavsiye ve önerilere uyulması sonucunda herhangi bir işletmenin, tesisin, bina veya lokasyonun güvenlik veya sağlık yönünden kusursuz hale geleceği veya herhangi bir yasa, tüzük, yönetmelik ve şartname veya mevzuata uygun hale geleceği konusunda herhangi bir garanti verildiği iddiasını kesinlikle reddeder.